Karongi: Urutoki mu kibaya cya Kigezi rwongeye kwibasirwa na Kirabiranya

Ikibaya cya Kigezi giherereye ku nkuka y’ikiyaga cya Kivu mu murenge wa Bwishyura, Akagali ka Gitarama umudugudu wa Josi. Hari mu hantu hanini hahingwa urutoki rwinshi muri Karongi, nyuma y’imyaka itatu abahinzi batemye insina zarwaye kirabiranya bakaharaza ntibongere kuhatera urutoki, ubu urwo bahateye narwo rwongeye kwibasirwa n’iyi ndwara. Ubwoba ni bwose ko bagiye kongera guhomba.

Mu myaka itatu ishize muri iki kibaya hari harimo urutoki rugiye kwera, indwara ya Kirabiranya bamwe banita Kabore irarwibasira bituma ubuyobozi bw’Akarere butegeka abahinzi gutema urutoki rwose kandi ntibongere kuhahinga urutoki bakahahinga ibindi kugira ngo iyi ndwara ibanze ishiremo.

Ubu abahinzi muri iki kibaya bari gutema insina zirwaye umunsi ku wundi bakazitaba mu byobo.

Francois Mbanzabo, umuhinzi muri iki kibaya yabwiye Umuseke ko hashize imyaka ibiri ubuyobozi bwongeye kubemerera kuhatera urutoki, ko Kirabiranya yari yashizemo.

Mbanzabo ati “Batubwiye ko yashizemo turongera dutera urutoki, ariko nawe urabibona ko ubu duhora dutema insina zakaduhaye umusaruro kuko zirwaye…. ibi byose nyine ni igihombo…

Ifashwe turayitema bwacya hagafatwa iyegereye….twabuze umuti urambye w’iki kibazo. Turasaba Leta gukora ubushakashatsi kuri iyi Kirabiranya ihora muri iki kibaya.”

Etienne Ndekezi umujyanama mu by’ubuhinzi mu Mudugudu wa Josi urimo iki kibaya yahahuriye n’Umuseke yaje kureba iby’iki kibazo, atwereka uko bataba insina zafashwe.

Ndekezi ati “aha ubona iki cyobo ubu harunzemo insina zarwaye turazihamba, dufata insina n’ibirere byazo maze nyuma yo kuzitema tukazitaba mu cyobo cya mtetero 1,30m ibikoresho twakoresheje tuzitema tugataha tukabiteka ariko bikaba iby’ubusa tugasanga hari izindi nsina zafashwe.”

Ndekezi akomeza ati “Twagize agahinda ku rutoki rwacu batemye mu myaka itatu ishize none n’uru rwa kijyambere rutangiye kurwara, buyobozi ni bushake igisubizo cy’iki kibaya.”

Theoneste Mushimiyimana umukozi w’Umurenge wa Bwishyura ushinzwe ubuhinzi yavuze ko icyo asaba abaturage ari uko mu gihe babonye insina yanduye bahita bayitema ndetse bakayishyira mu kato ngo itanduza izindi.

Avuga ko iyi ndwara iterwa na za ‘bacteries’ dukwirakwizwa n’udusimba duto. Kandi asaba ko abaturage bakwirinda kuvanga urutoki n’indi myaka kuko ngo nabyo byafasha kurinda urutoki Kirabiranya mu gihe ngo bagishaka umuti urambye.

Iyi ndwara ngo nikomeza uko imeze abahinzi b’aha mu kibaya cya Kigezi bavuga ko bizateza ibura ry’ibitoki ku masoko i Karongi kandi bikabateza igihombo kinini.

Sylvain NGOBOKA
UM– USEKE.RW /Karongi